“Tết” đối với tôi hồi trẻ thơ hình như luôn gắn liền với chữ “mới”. “Năm mới”, như bà tôi thường bảo khi tháng chạp đã nghiêng, ánh nắng pha màu trăng lấp ló bên kia sông, kéo lên đỉnh núi Kim Phụng từ đồi Hà Khê. Ấy là lúc nắng “mới” lên, sau mấy tháng mưa dầm lê thê. Một buổi sớm mai còn ngái ngủ trong mùng, nghe bà nói vọng sang bên gian chái phía tây, dặn dò mấy bác sửa soạn lá dong, lá chuối, đong nếp, chuẩn bị mứt món đón Tết, mừng năm mới.
Có lẽ đối với người lớn, “mới” mang ý niệm thời gian như dòng sông Hương đang chảy ngoài kia, mải miết sóng dồn sóng triền miên – năm cũ bước sang năm mới, – có một biến chuyển sắp xảy ra, một bước nhảy thể tính, thay đổi đời người, thay đổi vận mệnh trong hướng lạc quan, hy vọng. Tiễn đưa năm cũ để đón năm mới đối với người lớn là một lễ nghi mang nhiều bí nhiệm, liên quan đến trời đất cỏ cây con người…
Còn đối với tôi ngày ấy, hình như cái gì vui, cái chi ngon, cái chi hay đều gắn liền với mới, với Tết như áo mới, quần mới, trò chơi mới, tiền lì xì mới. Thuở ấy không như bây giờ sắm sanh phung phí, bừa bãi theo quảng cáo thời thượng, gia cảnh dù giàu sang nhưng đều có định kỳ mua sắm cho các phần tử trong gia đình, ăn mặc thứ tự lớp lang, đứa nhỏ tuổi hơn mặc áo của các anh chị để lại, cho đến ngày Tết… Cho nên từ khi tiếng của bà phát âm chậm rãi chữ “năm mới” vọng lên trong căn nhà, có một nỗi mừng khấp khởi làm nao lòng, và chờ đợi dấy lên từ lúc não nao… Đợi đến năm mới… nghe sao nó lâu hơn cả thế kỷ… trong trái tim non… Bao nhiêu giấc mơ quấn tròn theo chữ mới ấy nhỉ?… Mà phải đợi… ôi lâu! Dạo ấy đời sống còn đơn sơ, mơ ước cũng thật giản dị vô cùng, một đồng xu mới, một con tu huýt đất sét mới nặn, một đôi guốc mộc còn thơm mùi gỗ mới, áo mới, quần mới… Những điều chưa có đều được mắc vào cành cây mùa xuân… với nỗi ngóng mong…
Cho đến sáng mồng một Tết, khi được mẹ mặc cho áo mới, quần mới, tôi mới biết mùi “mới” lạ thế nào, đó là mùi vải quyến còn thơm sợi vải bông gòn ngai ngái mà nếu không vì… năm mới… thì tôi đã giãy nãy không chịu mặc vào, trẻ nít thường ưa áo cũ, vì ghiền hơi áo quen thuộc ngọt ngào, nhưng cũng chỉ vì hai chữ năm mới, thấy mình như người lớn mà lau chau đòi mặc. Khi mặc vào thì thấy người mình cứng đơ như con nộm giấy biết đi. Cái áo hắn mới chi mà lạ!
Khi nút áo cuối cùng được gài xong thì đã thấy các anh chị con bác con cô suýt soát tuổi xúng xính ngoài hiên, bộ dạng khác với thường ngày, tay chân lúng ta lúng túng, đi chập chững từng bước một, nhưng mặt ai cũng hí hửng nghênh nghênh, bộ tịch ngượng nghịu buồn cười… trong bộ cánh mới tinh…”
Chén trà sớm của tôi hôm nay đã nguội trong tay, mà tôi còn lan man… lẩm cà lẩm cẩm với cũ mới mô tê… như nói mớ trong mê, nếu không có tiếng rơi trịch của đóa hải đường trên sân đất và nắng sớm len qua buồng hoa cau mới trổ, khẽ rớt lên thềm, làm chói mắt. Mới biết tôi đang ngồi đây, trên nền cũ ngôi nhà xưa ấy, như mỗi lần trở về, uống chén trà hoa mộc với cảm giác mình có thể ngồi mãi nơi đây, cả tháng liền năm, hương trà nhấp đượm một thứ hạnh phúc đến từ cội rễ ngàn xưa… rót lại ngàn sau.