TỪ DỤ THÁI HẬU – Bi kịch chốn cung đình sau bức màn thành nội

Cuộc gặp gỡ nhà văn Trần Thùy Mai cùng bộ tiểu thuyết lịch sử Từ Dụ Thái hậu diễn ra tại ba đầu cầu của ba miền:

? ??̀ ??̣̂?:
? 9h -11h | Thứ 4, 18/09/2019
Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn Hà Nội, 336 Nguyễn Trãi, Thanh Xuân Trung, Hà Nội

DIỄN GIẢ
o Nhà văn Trần Thùy Mai
o Nhà văn Hoàng Quốc Hải

? ??.??̂̀ ???́ ????
? 15h – 17h | CHủ nhật, 22/09/2019
Sân khấu đường sách TP.Hồ Chí Minh

DIỄN GIẢ
o Nhà văn Trần Thùy Mai
o Đạo diễn Huỳnh Tuấn Anh (MC)
o Huỳnh Ngọc Vân – Nguyên Giám đốc Bảo tàng chứng tích chiến tranh
o Tiến sĩ Bùi Trân Phượng
o Nhà văn Bích Ngân
o Ông Trần Tuấn – Nhóm Việt sử kiêu hùng

? ???̂́
?14h – 17h
Thư viện Tổng hợp tỉnh Thừa Thiên Huế

DIỄN GIẢ
o Nhà văn Trần Thùy Mai
o TS. Nguyễn Thị Tịnh Thy – Giảng viên khoa Ngữ văn, Đại học Sư phạm Huế
o TS. Cung Trọng Cường – Viện trưởng Viện nghiên cứu phát triển Huế
o TS. Trần Đình Hằng – Phân viện trưởng, Phân viện Văn hóa Nghệ thuật Quốc gia Việt Nam tại Huế
o MC Võ Ca Dao

Từ Dụ thái hậu là một trường thiên tiểu thuyết gồm 69 chương, viết về thời nhà Nguyễn, triều đại cuối cùng trong lịch sử phong kiến Việt Nam. Tác phẩm là cuốn tiểu thuyết tâm huyết của nữ nhà văn nổi tiếng xứ Huế Trần Thùy Mai, với văn phong thuần Việt và cốt truyện đậm chất điện ảnh, sinh động cuốn hút từ đầu đến cuối.

Tác giả chọn hậu cung làm nền để kể câu chuyện dài về cuộc đời một trong những bà hoàng lừng danh trong sử Việt, đó là bà Phạm Thị Hằng, chánh thất của hoàng đế Thiệu Trị, sau trở thành hoàng thái hậu Từ Dụ nổi tiếng hiền đức. Thời gian của tác phẩm trải dài 30 năm, qua 3 triều vua Nguyễn: Gia Long, Minh Mạng, Thiệu Trị; từ lúc cô thiếu nữ 13 tuổi Phạm Thị Hằng theo cha từ vùng đất phương Nam trù phú về kinh đô, chịu bao thăng trầm dâu bể rồi trở thành người đứng đầu hậu cung nhà Nguyễn. Cô tiểu thư họ Phạm xinh đẹp, thông minh và nhân hậu đã chứng kiến rất nhiều phận đời sau bức tường thành cung cấm, những bi kịch chốn cung đình, và rồi bản thân nàng cũng trở thành một thân phận điển hình. Những mưu mô thủ đoạn tàn độc đầy rẫy ở hậu cung đôi lúc làm khuynh đảo cả triều chính, gây ra những cái chết tức tưởi, những án oan dậy trời tiếng nhơ khó rửa, đến mức hậu thế phải tốn nhiều bút mực tranh luận.

Giữa nơi cung cấm xa hoa đầy bí hiểm đó, mối tình của Phạm tiểu thư và hoàng trưởng tử Miên Tông (vua Thiệu Trị sau này), nổi lên trong trẻo, lãng mạn và chung thủy, dẫu gặp không ít trắc trở éo le. Bên cạnh đó còn có bóng dáng thầm lặng mà trung thành trước sau như nhất của Trương Đăng Quế, đệ nhất công thần nhà Nguyễn, người mang mối ẩn tình với nàng bao năm (mối tình này đã trở thành một “đại nghi án” gây tranh cãi của triều Nguyễn). Cuộc chiến cam go bảo vệ tình yêu, danh phận; bênh vực giúp đỡ người ngay và lẽ phải ở nơi quyền quý thực sự gay cấn và đầy hiểm nguy, nhất là khi tranh tối tranh sáng thiện ác khôn lường.

Ngoài trục chính với các nhân vật trung tâm kể trên, tác phẩm còn là xoay quanh các mối quan hệ quân thần, huynh đệ, cả những phức tạp trong hoàng thất, khi quyền lực luôn luôn bị nhòm ngó tranh giành và không từ thủ đoạn nào để thoán đoạt. Chính trường nhà Nguyễn, từ thời Gia Long khởi lập đến lúc vua Tự Đức lên ngôi, được tái hiện sinh động và hấp dẫn, với các nhân vật lịch sử được khắc họa rất sắc nét, và các sự kiện lịch sử hiện ra chân thực dù vẫn nằm trong dụng ý sáng tạo của nhà văn. Nhẹ nhàng, tinh tế, không lên gân, tác giả lồng ghép mọi ý tưởng, suy nghĩ, lý giải của mình bằng cách kể chuyện, mạch lạc và cuốn hút, đầy sức thuyết phục. Bạn đọc có thể bị “thu phục” bởi cách nhà văn Trần Thùy Mai “chiêu tuyết” cho Đức Từ Dụ trong mối tình oan trái với Trương Đăng Quế; thú vị với các tình huống vua tôi đấu khẩu; cùng bức xúc với tiếng xấu khó xóa của Minh Mạng trong việc xử vụ án Mỹ Đường thông dâm với mẹ ruột; cũng như không thể phủ nhận sự tinh tế của nữ nhà văn xứ Huế trong miêu tả tâm lý nhân vật hợp tình hợp lý, thấu suốt lẽ đời. Các nhân vật hấp dẫn và gây ấn tượng trong tiểu thuyết này có rất nhiều: Gia Long thâm trầm khôn khéo, Minh Mạng thông minh quyết đoán và nam tính, Thiệu Trị giàu tình cảm, cả nể, Tam phi Ngọc Bình “con vua mà lại hai lần vợ vua”, Nhị phi Trần Thị Đang cơ mưu xảo quyệt, Trương Đăng Quế điềm đạm nhu cương chu toàn, và Phạm Thị Hằng dịu dàng thông minh, luôn lấy lòng nhân đối đầu cường bạo…

Có thể nói, “Chỉ thông qua các chuyện trong hậu cung, chính trường nhà Nguyễn qua ba triều vua hiện lên một cách sinh động dưới ngòi bút sắc sảo của nữ nhà văn Trần Thùy Mai. Mặt khác, văn hóa phong tục được gói trong các lễ nghi giao tiếp, trong các sinh hoạt cung đình và dân dã được mô tả rất tinh tế, rất Huế. Từ Dụ thái hậu là một cuốn tiểu thuyết lịch sử hấp dẫn và trung thực lạ lùng.” (Hoàng Quốc Hải)